O samorządzie terytorialnym wspomina artykuł 163 Konstytucji RP, który zakłada, że samorząd terytorialny wykonuje zadania publiczne, które nie należą do innych władz. W Polsce samorząd terytorialny został przywrócony w 1990 roku. Kolejne lata zdecydowały o wprowadzeniu trójstopniowego samorządu (podstawa to gmina, a oprócz niej działają powiat i województwo).
Samorząd terytorialny to organizacja społeczności lokalnej lub regionalnej i równocześnie forma administracji publicznej. Samorządowi terytorialnemu została powierzone uprawnienie stanowienia prawa miejscowego, a także wykonywanie sporej ilości zadań z zakresu administracji lokalnej . Samorząd terytorialny jest kontrolowany i chroniony przez niezawisłe sądy (administracyjne i powszechne). Dodatkowo sądy administracyjne rozstrzygają spory między samorządem i nadzorującą administracją rządową.
Jednostki samorządu terytorialnego działają na podstawie pewnych zasad i są to zasady takie jak zasada subsydiarności, czyli pomocniczości, która mówi o tym, że władza powinna być jak najbliżej społeczeństwa. Zasada subsydiarności przekazuje zadania jednostkom najniższego szczebla i dopiero w sytuacji, gdyby zadania te lepiej wykonałaby jednostka szczebla wyższego następuje przesunięcie zadania i finansów na nie. Kolejna zasada to względna samodzielność, czyli brak skrępowania poleceniami indywidualnymi.
Jednostka samorządu terytorialnego powstaje i działa tylko na mocy prawa krajowego i działa w granicach tego prawa, corocznie uchwala własny budżet, jest podmiotem zarówno prawa publicznego, jednostki samorządu terytorialnego podejmują decyzje w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. W Polsce obowiązuje trójstopniowy podział państwa, gdzie podstawową jednostką samorządu terytorialnego stanowi gmina, gminy łączą się w powiat, a powiaty w województwa. Jednostki samorządu terytorialnego maja osobowość prawną. Każda jednostka samorządu terytorialnego posiada swoje organy uchwałodawczo-kontrolne oraz organy wykonawcze. Zadania samorządu terytorialnego są podzielone na zadania własne(zaspokajanie potrzeb mieszkańców gminy, które gmina realizuje samodzielnie na własną odpowiedzialność i finansuje własnego budżetu) i zadania zlecone(przekazane przez administrację rządową w drodze ustawy lub za porozumieniem). Przy takim podziale władzy obywatele maja wpływ na decyzje podejmowane przez władze poprzez wyłonienie władz lokalnych w wyborach powszechnych, bezpośredni wpływ na wybór wójta, burmistrza, prezydenta, mogą wyrażać swoją wolę przez referendum, mają prawo do informacji o decyzjach i planowanych działaniach władz samorządowych, maja prawo kontrolować organy samorządu, maja bezpośredni kontakt z radnymi, mogą zaskarżać uchwały i decyzje organów gminy do Naczelnego Sadu Administracyjnego, mogą złożyć zbiorową prośbę na ręce radnego.
Organy administracji rządowej pełnią nadzór nad jednostkami samorządu terytorialnego. Organami nadzoru nad samorządami są : Prezes Rady Ministrów, wojewodowie oraz regionalne izby obrachunkowe.