Stowarzyszenia, to szczególnie ważne z punktu widzenia demokracji jednostki o charakterze organizacyjnym. Stowarzyszenie może bowiem założyć każdy, kto skrzyknie grupę osób o podobnych co on zainteresowaniach, celach czy upodobaniach. Stowarzyszenie może mieć charakter organizacji kulturalnej, organizacji politycznej, społecznej czy jakiejkolwiek innej. Stowarzyszenia mają swoją moc prawną, mogą występować o dotacje, zbierać pieniądze, mieć własne konto, z tego też tytułu zobowiązane są do rozliczania się z fiskusem. Jest tylko jeden warunek w tym wszystkim – stowarzyszenia nie mogą na swojej działalności zarabiać.
Każdy, kto chciałby założyć własne stowarzyszenie, powinien na samym początku zapoznać się z prawem odnoszącym się do takich organizacji społecznych. Stosowne zapisy o obowiązkach, obostrzeniach, prawach i zakazach dla stworzysz eń zostały opisane w ustawie z dnia 7 kwietnia 2989 roku o nazwie „Prawo o stowarzyszeniach”. Oczywiście akt ten podlega w pełni Konstytucji. Powyższej ustawie podlegają następujące podmioty:
-
Organizacje społeczne działające w Polsce na podstawie umów międzynarodowych. Najbardziej jaskrawym przykładem jest tutaj Polski Czerwony Krzyż. Stowarzyszenie, które działa w obrębie gospodarki.
-
Kościoły oraz związki wyznaniowe.
-
Organizacje religijne.
-
Komitety wyborcze – przygotowujące kampanie samorządowe, rządowe .
-
Partie polityczne.
Mówiąc o wszystkich wyżej wymienionych organizacjach, Prawo o stowarzyszeniach jasno nakazuje i wyjaśnia, że stowarzyszenie jest dobrowolnym, trwałym oraz samorządnym organem o charakterze niezarobkowym, które samodzielnie określa swoje działania, statut i co najważniejsze – opiera się na pracy społecznej jego członków.
Mówiąc o stowarzyszeniach, nie warto zapominać o tym, że występuje kilka ich rodzajów. Przede wszystkim możemy wyróżnić:
– stowarzyszenia rejestrowe – takowe posiada osobowość prawną, co oznacza, że może przyjmować dotacje, może korzystać ze wsparcia finansowego instytucji publicznych oraz osób prywatnych. Oczywiście w związku z tym widnieje w Krajowym Rejestrze Sądowym. Stowarzyszenia rejestrowe mogą łączyć się w związki, z tym że do powstania związku potrzebne są co najmniej trzy stowarzyszenia.
– stowarzyszenia zwykłe – nie posiada osobowości prawnej, do jego założenia potrzeba zaledwie trzech osób, które zobowiązane są do stworzenia regulaminu stowarzyszenia (nie jest to statut). Takie stowarzyszenie musi mieć także swojego głównego przedstawiciela.
– stowarzyszenie ogrodowe – rodzaj stowarzyszenia, który powstał bardzo niedawno – w 2013 roku, w związku z ustawą o rodzinnych ogrodach działkowych. Taka organizacja może tworzyć ogród działkowy, dzielić go na odrębne działki, zarządzać rodzinnym ogrodem działkowym, zobowiązana jest do stworzenia wewnętrznego regulaminu i jego egzekwowania oraz może prowadzić ewidencję działek.
– związek stowarzyszeń – skupia osoby prawne w celach niezarobkowych. Taki związek może zostać powołany przez trzy inne stowarzyszenia, członkami związku stowarzyszeń mogą zostać fundacje lokalne, organizacje turystyczne, spółki prawa handlowego i spółdzielnie, z tym że te dwie ostatnie, wyłącznie jako członkowie tak zwani wspierający.