Ogólnie mówiąc, pomoc społeczna jest tym narzędziem państwowym, jakie używane jest do wspierania osób lub rodzin, znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej, której nie są w stanie zmienić własną inicjatywą. Oczywiście pomoc tego typu nie może być ciągłym i nieustannym źródłem finansowania dla osób dotkniętych ubóstwem, ale powinno prowadzić do stopniowej zmiany sytuacji życiowej, aż do poziomu umożliwiającego samodzielne radzenie sobie z problemami. Wszystkie wyznaczniki i przepisy dotyczące tych kwestii wyszczególnia ustawa o opiece społecznej. Pomoc społeczna sama w sobie podlega jurysdykcji administracji rządowej i samorządowej przy współpracy wielu organizacji trzeciego sektora. Są to wszelkiego rodzaju organizacje charytatywne i wyznaniowe. Ustawa o opiece społecznej określa zadania jakie stawiane są przed nimi w odniesieniu do wspierania osób ubogich oraz społecznie wykluczonych. Główny nacisk kładzie się tutaj na budowanie warunków do skutecznego działania pomocy społecznej. Odnosi się to do tworzenia wszelkich domów pomocy i punktów informacyjnych oraz rozwój i zarządzanie instrumentami wsparcia. Kolejnym zadaniem jest oczywiście przyznawanie zasiłków i zapomóg finansowych dla osób potrzebujących. Kwoty świadczeń i warunki ich przyznania reguluje ściśle ustawa o opiece społecznej. Kolejnym ważnym czynnikiem dla sprawnego i przede wszystkim skutecznego działania instytucji pomocy społecznej jest budowanie i aktywne prowadzenie pracy socjalnej. Chodzi tutaj o profesjonalnych pracowników, przeszkolonych i rzetelnie działających na pierwszej linii frontu walki z ubóstwem. Ustawa o opiece społecznej byłaby jedynie nic nie znaczącym dokumentem, gdyby nie pracownicy socjalni odwiedzający i doradzający rodzinom potrzebującym wsparcia. Oni oprócz niesienia bezpośrednio swojej pomocy, działają też w roli analityków. Badanie i konkretna ocena skali zjawiska wykluczenia i biedy jest niezwykle ważna z punktu widzenia tworzenia skutecznych mechanizmów zwalczania tych problemów. Ustawa o opiece społecznej określa także jakie jednostki organizacyjne wchodzą w jej skład. Na szczeblu gminnym są to ośrodki pomocy społecznej. Instytucje bardzo autonomiczne i koncentrujące na swoim terenie praktycznie wszystkie zadania związane z problematyką wsparcia. Powiatowa jurysdykcja wspiera i uzupełnia działania gminy o centra pomocy rodzinie. Ustawa o opiece społecznej wspomina jeszcze o wojewódzkich ośrodkach polityki społecznej. Ale poza nimi istnieją też placówki wyspecjalizowane, świadczące swoje usługi osobom o bardzo konkretnych problemach. Mowa tutaj o wszelkich domach pomocy społecznej, placówkach opiekuńczo-wychowawczych i adopcyjnych a także ośrodkach interwencji kryzysowej. Ich celem jest zapewnienie wszystkim możliwości uporządkowania swojej sytuacji życiowej wynikłej z różnych przeciwności losu. Pomoc społeczna stara się rozwiązywać wszystkie problemy osobiste i rodzinne związane z zagadnieniem bezrobocia, kalectwa, i ciężkich chorób. Również kłopoty wywołane przez uzależnienia czy patologie rodzinne są w centrum uwagi pomocy społecznej. Ogromnym wsparciem wszystkich tych działań jest udział organizacji pozarządowych, aktywnie działających w sektorze charytatywnym, doradczym oraz wychowawczym.